سابقه آسانسور پنوماتیک یا آسانسور خلاء (Vacuum or Pneumatic Elevator) به سال ۱۹۸۹ باز می گردد، زمانی که جان جانسون (John Johnson) و هنریکا جانسون (Henryka Johnson) با اختراع بالابر، یا بالابر پنوماتیک چکشی (Penumatic Hammer Lift) موفق شدند این اختراع را طی پتنت شماره ۴۹۸۶۳۷۰ در تاریخ ۱۹/۱/۱۹۸۹ به ثبت برسانند پس از اختراع بالابر پنوماتیک چکشی و ورود تکنولوژی آن به دنیای آسانسور به مرور بهره برداری از اختراع بالابر پنوماتیک به اشکال مختلف آغاز شد. ساخت آسانسورهای بادی، یا آسانسورهای پنوماتیکی (به این اسانسور، آسانسور تایر و یا آسانسور خلاء نیز می گویند) طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ شکل جدی تری به خود گرفت و به مرور ویژگی های آسانسور بادی توسعه داده شد و به سرعت در بازار آسانسور برای خود سهمی بدست آورد و فن آوری پنوماتیک و خلاء در خدمت سفر های عمودی ساختمان های کوتاه قرار گرفت.

آسانسور پنوماتیکی در سال ۲۰۰۷ توسط خوانندگان مجله محصولات ساختمانیHanley Wood Maggazinesl به عنوان یکی از ۱۰۰ محصول برتر تولید شده در این سال برگزیده شد.
آسانسور پنوماتیکی، یا آسانسور خلاء، آسانسوری است بسیار جالب و ارزان قیمت برای ساختمانهای کوتاه ۲ تا ۴ طبقه، با نصب بسیار آسان، نصب این آسانسور در مدت کوتاه یک روز الی سه روز با توجه به نوع و تعداد طبقات انجام می شود.
این آسانسور جالب در ساختمانهای تا ارتفاع حدود ۱۱ متر و از ۲ طبقه الی ۴ طبقه قابلیت نصب دارد.

طبق کاتالوگ یکی از شرکتهای سازنده آسانسور پنوماتیک، این آسانسور در ظرفیت های:
• آسانسور ۱۶۰ کیلویی- قطر خارجی چاه اسانسور ۷۵cm- کابین قطر با۵۳cm و ارتفاع ۲۰۰۵cm
• آسانسور ۲۰۶ کیلویی- قطر خارجی چاه آسانسور ۹۴cmکابین- قطر با ۸۲cm و ارتفاع ۱۹۵cm
• آسانسور ۲۳۸ کیلویی – قطر خارجی چاه اسانسور ۱۳۲cm- کابین قطر با و ۱۱۰cmارتفاع۲۰۰۷cm
• سرعت آسانسور خلاء یا آسانسور بادی حدود ۶ متر در دقیقه می باشد.
آسانسور بادی یا آسانسور پنوماتیکی با کابین شفاف شیشه ای حرکت بالا و پائین را بدون نیروی محرکه مرئی انجام می دهد.
در آسانسور بادی از برق تکفاز با ولتاژ نرمال استفاده می شود و برق مصرفی داخل کابین و چاه این آسانسور ۲۴ Volt بوده که خطر شوک الکتریکی و برق گرفتگی را به صفر رسانده است.

آسانسور پنوماتیک در فضایی حدود ۱ متر مربع بدون هیچ نیازی به حفر گودال و یا ایجاد موتورخانه و صرف هزینه های زیر ساخت مانند آسانسورهای دیگر در کمترین زمان ممکن که بستگی به نوع محصول دارد طی ۱ الی ۳ روز نصب و آماده بهره برداری می شود و بهترین گزینه برای ساختمانهای فاقد آسانسور، بخصوص ساختمانهایی که با کمبود فضا برای نصب آسانسور هستند.
یکی از ویژگی های آسانسور بادی، قابلیت نصب آن در همه ی فضاهای هندسی است که دست طراح را برای انتخاب گزینه مناسب باز می گذارد و درب طبقات این آسانسور را می توان در هر جهت بدون تبعیت از دربهای دیگر به طور مجزا و با نظر طراح و معمار ساختمان در هر زوایه ای قرار داد و هیچ محدودیتی در انتخاب محل نصب درب نمی باشد.
لذا آسانسور خلاء را می توان در اکثر ساختمانها و ویلاهای دو – سه و چهار طبقه، آپارتمانهای دوپلکس، فروشگاههای کوچک، نمایشگاهها و دفاتر تجاری نصب کرد.
آسانسور پنوماتیک با دید ۳۶۰ درجه بدون هیج عنصر مزاحم از قبیل کابلهای تخت، سیمهای داخل چاه و سیم بگسل و قاب وزنه تعادل و امثالهم، شرایط ویژه ای برای دید بهتر محیط اطراف برای مسافر داخل کابین شیشه ای فراهم می کند. یکی دیگر از خصوصیات آسانسور خلاء سرویس و نگهداری آن می باشد که اصلا احتیاجی به روغن و گریس و مواد نفتی نداشته و عملا بابت روانکاری و مصرف روغن و گریس و دیگر موارد هیچ هزینه ای ندارد و طبق دستورالعمل سرویس دوره ای، بازدید این آسانسور هر ۴ سال بکبار می باشد، که بعضی از فروشندگان این دوره سرویس را حتی هر ۵ سال بکبار قید کرده اند.
آسانسور پنوماتیک با استفاده از فن آوری نوین، انقلابی در صنعت آسانسورهای کوچک و کوتاه مسیر بوجود آورده و آسانسوری است، منحصر بفرد و سازگار با طبیعت و محیط زیست با حرکت بسیار آرام و روان و با توقف های ملایم، ضمن اینکه این آسانسور در مسیربازگشت به پائین اصلا از انرزی برق استفاده نمی کند.

زمانیکه برق قطع شود به آرامی به طبقه همکف بازگشته و بدون نیاز به حضور فرد متخصص درب آسانسور بدون هیچ مشکلی باز و مسافر آن از کابین خارج می شود. آسانسور خلاء- یا آسانسور بادی چگونه کار می کند؟
آسانسور پنوماتیک ترکیبی است از یک سیلندر مدور عمودی صاف از جنس ورق های شفاف یا رنگی پلی کربنات، با یک کابین کواکسیال که حرکت این کابین در جهت بالا و پائین از طریق مکش و فشار هوا انجام می شود.
این عمل در اصل بر اساس فشار صعودی تولید شده و اختلاف فشار آتمسفر زیر و بالای کابین، خلاء مورد نیاز برای حرکت کایبن آسانسور به سمت بالا توسط توربین های دمنده فراهم می سازد.
دنده پیستون احاطه شده که به صورت کامل وکیوم و مهر وموم می باشد، اجازه می دهد با حرکت جنبشی و تقریبا بدون اصطکاک، کابین آسانسور توسط فشار هوا به بالا برده شود.
چاه و آسانسور پنوماتیک:
• کابین و فلش قرمز منطقه فشار آتمسفر
• بالای کابین و فلش سبز منطقه کم فشار
• رنگ زرد بالا محل اتصال سیستم مکش هوا
برای بازگشت آسانسور به طرف پائین، دریچه های تنظیم خروج هوا قادر است به صورت اتوماتیک جهت تعادل و تنظیم پائین آمدن کابین، سرعت بازگشت را تنظیم نماید.
دربهای طبقات به صورتی طراحی شده است، که پس از بسته شدن به طور خودکار در حالت وکیوم قرار می گیرند و مقاومت کافی در برابر فشار هوا را دارند.
آسانسور پنوماتیک بسیار بی صداست، مخصوصا وقتی تجهیزات پمپ خلاء در خارج از ساختمان مستقر شود.
تجهیزات آسانسور بادی، یا آسانسور پنوماتیک، شامل سیلندر بیرونی یا همان شفت یا چاه آسانسور، معمولا از یک استوانه لوله ای شفاف ساخته می شود که دربین ساختار آلومینیومی ویژه محصور می شود و قطعات دیوار مدور شیشه ای که از ورق پلی کربنات ساخته شده، این ورق ها دارای مقاطع مدولار بوده و به راحتی بر روی یکدیگر متصل و فیکس می شوند.
سقف و پوشش چاه پیش ساخته، از فولاد و با دریچه های ویژه کانال مکش هوا می باشد. کابین آسانسور خلاء در داخل این سیلندر بر روی ریلها حرکت می کند و ریلهای آسانسور در واقع خود بخشی از ساختار فلزی حمایتی سیلندر چاه هستند.
دیوارهای کابین اسانسور پنوماتیک، نیز از ورقهای شفاف پلی کربنات ساخته شده و مجهز به قفل مکانیکی می باشد.
سیستم محرک آسانسور بادی، یا همان سیستم مکش هوا ، شامل پمپ وکیوم و توربین به ابعاد تقریبی ۷۵X45X55، و سوپاپ و جعبه سیتم کنترل برد PVE و سایر ملزومات برقی که معمولا در محیط خارج از ساختمان قرار می گیرد.
انتقال هوا از طریق دو لوله به جداگانه از پلی کربنات یا مواد PVC و الیاف شیشه یا فلزی با قطر حدود ۱۲cm در قطعات ۱۰ متری ، بسته به نوع آسانسور، انجام می شود.
یکی از ویژگی های فوق العاده آسانسور بادی، مسئله حمل و جابجایی آن پس از نصب می باشد، و چنانچه لازم باشد، جمع آوری و دمونتاژ آن در حداقل زمان ممکن بدون هیچگونه تخریب و آسیب امکان پذیر می باشد. و می توان آنرا در محل دیگری مجددا نصب کرد.

منبع: تجربه ودانش مهندسین و متخصصان شرکت آسمان تجارت جم